Askeri Alandaki Yenilikler
- Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa’nın girişimleriyle, Nizam-ı Cedit Ordusu’nun yerine “Sekban-ı Cedit” adında bir ordu kuruldu.
- Sekban-ı Cedit Ordusu da Yeniçeriler tarafından tepki karşılandı ve Alemdar Mustafa Paşa’nın ölümüyle sonuçlanan bir yeniçeri isyanı başladı (Alemdar Olayı). Bu isyan nedeniyle II. Mahmut Sekban-ı Cedit’i dağıtmak zorunda kaldı.
- 1826’da Yeniçeri Ocağı kaldırıldı (Vaka-yı Hayriye). Yerine “Asakir-i Mansure-i Muhammediye Ordusu” kuruldu.
- Ordu tümen, tabur, bölük gibi birliklere ayrıldı. Eğitimi için Avrupa’dan subaylar getirildi.
- Askeri nitelik taşıyan okullar açıldı (Mekteb-i Harbiye, Mekteb-i Tıbbiye).
- Tımarlı sipahilerin boşluğunu doldurmak için eyaletlerde Redif adı verilen birlikler oluşturulmuştur.
- Dar-ı Şûra-yı Askeri kuruldu.
- İlk kez nüfus sayımı yapıldı (Sayım askeri amaçlı olduğu için sadece erkekler sayılmıştır).
- Seraskerlik makamı oluşturuldu.
Yönetim Alanında Yapılan Yenilikler
- Divan-ı Hümayun kaldırılarak nazırlıklar (bakanlıklar) kuruldu. Böylece padişahın, sadrazamın ve şeyhülislamın bazı yetkileri bakanlar arasında paylaştırıldı.
- İşe alınma, atama ve terfi işleri kurallara bağlandı(Rütbe ve nişan uygulamasına başlandı).
- Memurlara maaş bağlandı (Tımar ve zeamet kaldırıldı).
- Resmî kıyafet uygulaması başlatıldı. Memurların fes, ceket, setre ve pantolon giymesi zorunlu hale getirdi. Devlet memurları, dâhiliye ve hariciye olarak ikiye ayrıldı.
- Müsadere sistemi kaldırıldı.
- Padişah portreleri devlet dairelerine asılmaya başlandı.
- Ayanların varlığına son verildi. İller merkeze bağlandı.
- İlk kez nüfus sayımı yapıldı (Askeri amaçlı).
- İlk kez posta teşkilatı kuruldu.
- Karantina uygulaması başlatıldı.
- Polis teşkilatının temelleri atıldı.
- Osmanlı uyruğundaki herkese tam bir din ve mezhep özgürlüğü tanınmıştır.
- Köy ve mahallelerde muhtarlıklar kuruldu.
- Yasa ve tüzükler için, Meclisi Vala-yı Ahkâm-ı Adliye kuruldu.
- Yönetimle ilgili işleri planlamak için, Dar-ı Şurayı Bab-ı Ali kuruldu.
Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan Yenilikler
- İlköğretim zorunlu hale getirildi (İstanbul’da).
- Medreselerin yanında Batı tarzı eğitim verilen modern okullar açıldı.
II. Mahmut Döneminde Avrupa tarzında sivil tarzında okulların açılması Osmanlı ülkesinde kültür çatışmasına neden oldu. Eğitimde doğan bu iki başlılık Cumhuriyet Dönemi’ne kadar devam etti.
- Rüştiye ve Mektebi Ulum-u Edebiye adlı orta dereceli okullar açıldı.
- İşlevini kaybeden Enderun’un yerine Mektebi Maarif-i Adliye Okulu açıldı (Devlet memuru yetiştirmek için).
Enderun’un tamamen kapatılması II. Meşrutiyet Döneminde gerçekleştirilmiştir.
- Mekteb-i Harbiye ve Mekteb-i Tıbbiye açıldı.
- Mızıka-yı Hümayun açıldı (Askeri bando).
- İlk kez öğrenim görmek amacıyla Avrupa’ya öğrenci gönderildi.
- İlk resmi gazete çıkarıldı (Takvim-i Vekayi).
Ekonomi Alanında Yapılan Düzenlemeler
- Yerli malı kullanılması zorunlu tutuldu.
- Askerlerle memurların elbiselerinin yerli kumaşlardan yapılması karara bağlandı.
- İstanbul ve çevresinde çuha, iplik ve deri fabrikaları kuruldu.
- Osmanlı tüccarlarının yabancı tüccarlarla rekabet edebilmeleri için gümrük kolaylıkları sağlandı.
- Yol yapımına ağırlık verildi.
II. Mahmut’un ekonomik alanda yaptığı bu çalışmalara İngilizlerle imzalanan Balta Limanı Ticaret Antlaşması ile büyük bir darbe vurulmuştur (1838).
