-Tehcir Kanunu (27 Mayıs 1915)

Ruslar savaş esnasında Ermenileri Osmanlı’ya karşı kışkırtmışlar ve Ermeniler cephe gerisinde hem sivil halka zarar vermişler hem de Osmanlı ordusunun kaynaklarını kesmeye çalışmışlardır. Cephede Ruslarla cephe gerisinde ise Ermenilerle mücadele etmek Türk ordusunu zor durumda bırakmış ve bu yüzden İttihat ve Terakki yönetimi bölgede huzur ve güvenliği sağlamak için Tehcir Kanunu adı verilen bir kanunla Doğu Anadolu’da bulunan Ermenileri ülkenin güney bölgelerine (Suriye) zorunlu göçe tabi tutmuşlardır.

Çanakkale Savaşlarından sonra merkezi Diyarbakır’da bulunan XVI. Kolordu komutanlığına atanan Mustafa Kemal, ordusuyla beraber Muş ve Bitlis’i Ruslardan geri almıştır (Ağustos 1916).Background 127

-Bolşevik Devrimi (Kasım 1917)

Rusya’da Şubat 1917’de başlayan iç çalkantılar Lenin önderliğindeki Bolşeviklerin Çarlık Rusyası’nı yıkarak sosyalist bir yönetim kurmalarıyla sonuçlanmıştır. 

 Bolşevik Devrimi’nin gerçekleşmesinde İtilaf Devletlerinin Çanakkale Savaşlarında başarısız olmaları da etkili olmuştur. Çünkü Çarlık Rusyası Bolşevikleri yenebilmek için İtilaf Devletleri’nin göndereceği silahlar ihtiyaç duyuyordu.

Çarlık Rusyası’nın yerine kurulan Sovyet Rusya savaşa devam etmek istememiş ve İttifak Devletleri ile imzaladığı Brest-Litovsk Antlaşması ile savaştan çekilmiş ve gizli antlaşmaları dünya kamuoyuna açıklamışlardır (3 Mart 1918).

Ruslar Brest-Litovsk Antlaşması ile Doğu Anadolu’yu boşalmışlar hatta Berlin Antlaşması ile aldıkları Kars, Ardahan ve Batum’u da Osmanlı’ya iade etmişlerdir.

  • Görüldüğü gibi Osmanlı Devleti Kafkas cephesinde genel olarak bir başarı göstermediği halde Bolşevik Devrimi sayesinde toprak kaybetmekten kurtulmuş hatta daha önce kaybettiği yerlerden bazılarını geri almıştır.
  • Rusya’nın savaştan çekilmesine ve gizli antlaşmaları açıklamasına tepki gösteren İtilaf Devletleri Brest-Litovsk Antlaşması’nı tanımadıklarını açıklamışlardır.

Kanal Cephesi

Cephenin Açılma Sebepleri: 

  • Süveyş Kanalını ele geçirerek İngiltere’nin Uzak Doğu’daki sömürgeleriyle bağlantısın kesmek
  • Mısır’ı İngiltere’den geri almak
  • İslam âlemini İngilizlere karşı harekete geçirmek
  • Almanya’nın telkinleri

Cemal Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Kanal üzerine iki defa taarruz düzenlediği halde İngilizler karşısında tutunamayarak Filistin’e çekilmiştir.

Kanal Harekâtı’nın başarısız olması üzerine ileri harekâta geçen İngilizler Filistin ve Suriye Cephelerini açmışlardır.