NEDEN MUSTAFA KEMAL?

NEDEN MUSTAFA KEMAL?

  • Mustafa Kemal daha önce Vahdettin ile bir seyahate çıkmış ve bu esnada Vahdettin’in güvenini kazanmıştır.
  • İttihatçılarla çeşitli konularda ters düşüp yollarını ayırdığı biliniyordu. Bu durum Mustafa Kemal’in tercih edilmesinde oldukça önemli bir role sahiptir.
  • Çanakkale’deki başarılarından dolayı halk tarafından sevilen bir komutan olan Mustafa Kemal halk üzerinde etkili olabilirdi.

Mustafa Kemal’in İstanbul’da bulunduğu süre içindeki faaliyetleri İtilaf Devletlerini rahatsız etmiş ve bu nedenle İstanbul Hükûmeti’ne baskı yapmışlardır. İstanbul Hükûmeti Mustafa Kemal’i Anadolu’ya göndererek üzerindeki baskıyı hafifletmeye çalışmıştır.

  • Atatürk Harbiye Nazırlığı’ndaki arkadaşlarının da yardımı ile müfettişlik yetkilerinin geniş tutulmasını sağlamış hem sivil hem de askeri makamlara emredebilme yetkisine sahip olmuştur.

Mustafa Kemal Anadolu’ya herhangi bir yetkisi olmadan kendi iradesiyle de geçebilirdi. Ancak bu durumda etkisi daha az olacaktı. 9. Ordu müfettişi sıfatıyla Anadolu’ya gönderilmesi Mustafa Kemal’in etkisini arttıracak, resmi görevin sağlamış olduğu imkânlarından yararlanabilecekti.

Mustafa Kemal’in Görevleri

  • Görev bölgesindeki orduları terhis etmek
  • Asayiş ve güvenliği sağlamak
  • Halkın elindeki silah ve cephaneyi toplamak
  • Halka silah ve cephane dağıtan kuruluşları ortadan kaldırmak

Görüldüğü gibi Mustafa Kemal’e verilen görevler Mondros Ateşkesi’nin uygulanmasını sağlamaya yöneliktir. 

 Mustafa Kemal 9. Ordu Müfettişliği görevini “Kurtuluş Savaşı”nı başlatmak için kabul etmiştir.

  • Padişah, Mustafa Kemal’e 9. Ordu müfettişliği görevini O’nun Kurtuluş Savaşı’nı başlatacağını bilerek, isteyerek vermemiştir. Son görüşmelerinde Mustafa Kemal’e hitaben “Paşa Paşa, milleti ve devleti kurtarabilirsin” demiştir. Ancak O, bu sözle Kurtuluş Savaşı’nın başlatılmasını değil Samsun ve çevresindeki karışıklığı engelleyerek İngilizleri kızdırmamayı kastetmiştir.

Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919 tarihinde Samsun’a çıkmış ve genel durumu inceledikten sonra kurtuluş için “ulusal egemenliğe dayalı tam bağımsız bir Türk devleti” kurmaktan başka çare olmadığını düşünerek faaliyetlerine başlamıştır (Nutuk’tan).

Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkması Kurtuluş Savaşı’nın başlangıç tarihi olarak kabul edilmektedir.

Samsun Raporu (22 Mayıs 1919)

Samsun’a çıkar çıkmaz incelemelere başlayan Mustafa Kemal görevi gereği bir rapor hazırlayarak İstanbul Hükûmeti’ne göndermiştir. Bu rapora göre:

1) Samsun ve civarında Rumlar siyasi emellerinden vazgeçerse bölgedeki karışıklık kendiliğinden sona erecektir.

2) Türklüğün yabancı manda ve denetimine tahammülü yoktur.

3) Yunanlıların İzmir’i işgali haksızdır.

4) Anadolu halkı ulus egemenliğini ve Türk milliyetçiliğini kabul etmiştir.Mustafa Kemal bu raporla karışıklığın sebebi olarak Rumları işaret etmiş İstanbul Hükûmeti’ni işgaller konusunda uyarmıştır. Ancak rapordan rahatsız olan İngilizler Mustafa Kemal’in geri çağırılması için İstanbul Hükûmeti’ne baskı yapmışlardır.