İstibdat Dönemi ( 1878 – 1908 )

Meclisin kapanmasından sonra yetkilerin tamamını kendi elinde toplayan II. Abdülhamit baskı ve sansüre dayalı bir yönetim sergilemiştir. II. Abdülhamit yönetim merkezini Bâb-ı Ali’den Yıldız Sarayı’na taşımış böylece sadrazamın etkisini de azaltmıştır. Geniş bir hafiye örgütü de (jurnal) kuran II. Abdülhamit meşrutiyet taraftarlarını tespit ettirerek sürgüne göndermiştir.

Dûyun-u Umumiye İdaresi’nin Kurulması (1881)

1881 yılında Muharrem Kararnamesi ile Osmanlı Devleti dış borçları­nı ödeyemeyeceğini açıklamış bunun üzerine alacaklı devletlerin baskı­sı ile Dûyun-u Umumiye İdaresi (Genel Borçlar idaresi) kurulmuştur. Bu idarenin kurulması ile Osmanlı maliyesi bağımsızlığını yitirmiştir.

-İstibdat Döneminin Önemli Olayları

  • Kanun-i Esasi (Anayasa) uygulanmayarak askıya alınmış, devlet koyu bir mutlakıyet anlayışıyla yönetilmiştir.
  • Basına sansür uygulanmış, Meşrutiyet’in ilanında etkili olan Genç Os­manlılar takibata uğramıştır.
  • Osmanlıcılık düşüncesinin yerini İslamcılık (Ümmetçilik) almıştır.
  • Sanayi-i Nefise Mektebi, Ticaret Mektebi, Hukuk Mektebi ve Mühendis Mektebi, Veterinerlik Fakültesi açılmıştır.
  • Abdülaziz zamanında hazırlanan Mecelle, bu dö­nemde yürürlüğe girmiştir.
  • Demiryolları yapımına önem verilmiştir.

II. MEŞRUTİYET’İN İLANI (1908)

Reval Görüşmeleri (1908)

1908 yılında Estonya’nın başkenti Reval’de (Tallin) Rusya ile bir araya gelen İngiltere Rusya’yı Osmanlı’nın parçalanması konusunda serbest bırakmıştır.

İttihat ve Terakki Cemiyeti İstibdat döneminde özgürlükçü fikirlere sahip bazı gizli örgütlerin birleşmesiyle ortaya çıkmıştır. İstibdat yönetimini sonlandırarak Meşruti idarenin yeniden kurulması için mücadele etmişlerdir.

Cemiyet, daha çok ordu mensupları arasında taraftar bulduğu için kısa sürede güçlenmiştir. 1908 yılında Meşrutiyet’in yeniden ilan edilmesini sağlayan İttihat ve Terakki Cemiyeti partileşerek kısa kesintilerle 1918’e kadar devlet yönetimine hâkim olmuştur.

İstibdat:

Uyruklarına hiçbir hak ve özgürlük tanımayan sınırsız monarşi, despotluk, despotizm.

II. Meşrutiyet’in ilan edilmesinde;

  • İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin çalışmaları,
  • İmparatorluğu dış müdahalelerden koruma düşüncesi
  • İstibdat yönetimine son vermek,
  • Devletin çok uluslu yapısını muhafaza etmek,
  • Avrupa Devletleri’nin iç işlerimize karışmasını önlemek,
  • İngiltere’yle Rusya’nın Reval Görüşmesi yapmaları ve İngiltere’nin Rusya’yı Osmanlı üzerinde serbest bırakması

gibi nedenler etkili olmuştur.

1908 yılında İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne mensup bazı genç subaylar (Enver Bey, Niyazi Bey) Reval Görüşmeleri’ne karşı yeterli önlemin alınmadığını gerekçe göstererek Makedonya’da ayaklanmışlardır. Ayaklanmanın Balkan uluslarına sıçramasından endişelenen II. Abdülhamit Meşrutiyet’i yeniden ilan etmek zorunda kalmıştır.

II. Meşrutiyet’in ilanı ile

  • Mebus seçimlerinin yapılmasıyla Kanun-i Esasi yeni­den yürürlüğe girmiş oldu.
  • Halkın istek ve görüşleri yeniden yönetime yansıdı.
  • Türk tarihinde ilk kez çok partili hayat başladı (İttihat ve Terakki, Hürriyet ve İtilaf, Ahrar)

 II. Meşrutiyet’in ilanı sırasında yaşanan karışıklıklar nedeniyle;

  • Bulgaristan bağımsızlığını ilan etmiş,
  • Yunanistan Girit’i ilhak etmiş,
  • Avusturya, Bosna-Hersek’i tamamen topraklarına kattığını açıklamıştır.