Anadolu Selçuklu Devleti Moğollara Kösedağ Savaşında yenilince zayıfladı ve yıkılış sürecine girdi.(1243) II. Beylikler Dönemi bu şekilde başladı. Kösedağ Savaşı’nı izleyen süreçte sınırlara ve kıyı bölgelerine yerleşen aşiretler bağımsız hareket etmeye başlamış ve bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir.
II. Beylikler Dönemi ‘nde kurulan Karamanoğulları’nın kökeni Güney Azerbaycan’dan Sivas’a göç eden Hoca Saadettin’in oğlu Nure Sufi‘ye dayanmaktadır.
Karamanoğulları Oğuzların Salur ya da Avşar boyundandırlar.
II. İzzettin Keykavus’un oğlu Alaüddin Siyavuş
1277 yılında Konya’yı ele geçiren Karamanoğlu Mehmet Bey Türkçeyi resmi dil ilan etmiş, böylece Türkçenin gelişimine katkı sağlamıştır.
Karamanoğlu Mehmet Bey Abaka Ha’ın gönderdiği kuvvetler tarafından öldürülmüştür.
Frenkyazısı Savaşı (1386) I. Murat ile yapılmıştır karamanoğulları savaşı kaybetmiş Osmanlıya bağlanmıştır.
Yapılan araştırmalarda orta Anadolu’da Karamanoğullarından kalma Yunan (Grek) Alfabesiyle Türkce yazılmıs ve Hıristiyan mezarlar ortaya çıkarılmıştır.
Bazı araştırmacıların bildirdiğine göre Karamanoğulları Beyliği, Grek alfabesi ile yazılan gerçekte Türkçe olan “Karamanlika” adı verilen bir yazı biçimi kullanmıştır.
Osmanlı Devleti’ni en çok uğraştıran beylik Karamanoğulları’dır.
Not: Karamanoğulları kuruldukları çoğrafyadan dolayı kendilerini Anadolu Selçukluların varisi olarak görmüşlerdir.
II. Beylikler Dönemi beyliklerinden Germiyanoğulları “Ilıcalar” anlamına gelir.
Cimri (Gıyaseddin Siyavuş)’nin yakalanması hadisesinde (1277) rol aldılar.
Kurucusu germiyanoğlu I. Yakup Bey
Batı Anadolu’daki Aydın, Menteşe, Saruhan, Denizli beyleri ilk zamanlarında Germiyanoğulları’na tâbi idiler.
Eskişehir’e hakim olma meselesinden dolayı Osmanlı ile sorun yaşadılar.
Süleyman Sah, kuzeyde devamlı topraklarını genişleten Osmanlılar’dan ve güneydoğuda Karamanlılar’dan gelecek saldırılara karşı topraklarını koruyabilmek için bazı imkanlar aramıştır. Bu maksatla kızı Devlet Şah Hatun’u I. Murad’ın oğlu Yıldırım Bayezid ile evlendirmiş ve kızının çeyizi olmak üzere Kütahya, Tavşanlı, Simav ve Eğrigöz dolaylarını Osmanlılar’a bırakmıştır. Böylece büyük fedakârlıklarla dostluk ilişkisi kurmaya çalışan Süleyman Şah, kendisi Kula’ya çekilmiştir (1381).
I. Kosova Savaşı’na asker gönderdiler.
Germiyanoğlu II. Yakup Bey çocuğu olmadığı için beylik topraklarını II. Murat’a vasiyet etti.
1308’de Aydın ve çevresinde kuruldu.
Devletin kurucusu Aydınoğlu Mehmed Bey, Germiyanoğlu Yakub Bey’in ordusunda subaşıydı
Mehmed Bey’in 1334’te ölümü üzerine beyliğin başına oğlu Umur Bey geçti; 14 yıl saltanat sürdü. Umur Bey Selçuk ve İzmir’de tersaneler kurdu; donanmasını güçlendirdi.
Bizans’la mücadele etti.
Umur Bey Alaşehir’i de topraklarına katınca, Venedik, Ceneviz, Rodos Şövalyeleri ve Kıbrıs Krallığı’nın donanmaları birleşerek harekete geçti. Birleşik Haçlı donanması 1344’te İzmir’in sahil kesimini ele geçirdi ve Aydınoğulları bu savaşta donanmasını yitirdi.
1426’da Aydınoğulları Beyliği toprakları II. Murad tarafından kesin olarak Osmanlı Devletine katılarak ilhak edildi.
Candaroğulları (İsfandiyaroğulları) Beyliği1292-1461
Kastamonu ve çevresinde kurulan bir Türkmen beyliğidir.
Şemsettin Yaman
Yıldırım-Timur
1461 yılında barış yoluyla Osmanlı Devleti’ne katıldı.
Çobanoğulları Beyliği
1227-1309
İlhanlılar’ın yıkılış döneminde bağımsız olarak merkezleri Tebriz olmak üzere tüm Azerbaycan’ı 1317-1355 yılları arasında elinde tutan Çobanoğulları ile karıştırılmamalıdır.
Kayı Boyu’ndandır.
Kastamonu
Hüsamettin Çoban Kırım seferi’ne gönderilmiştir.
Candaroğulları tarafından yıkılmışlardır.
1339-1521 yılları arasında Anadolu’nun güneyinde, Elbistan merkez olmak üzere kurulmuşlardır. Bir Türkmen beyliğidir. Dulkadiroğulları Oğuzlar’ın Bozok kolundandır. İlk reisi Zeyneddin Karaca Bey’dir.
Eretna Beyliği (1335 – 1381)
Bir Uygur Türk’ü olan Eretna Bey tarafından Sivas’ta kurulmuştur.
Köse peygamber
Kadı Burhanettin
Balıkesir ve Çanakkale’de hüküm sürmüştür.
Yahşi Bey komutasındaki Karesi donanması 1334’te Haçlılar karşısında ağır bir yenilgi almıştır.
Demirhan Bey ile dursun Bey arasındaki anlaşmazlıklar beyliğin Osmanlı idaresine girişini kolaylaştırmıştır.
Osmanlıların topraklarına kattıkları ilk beyliktir (Orhan Bey Dönemi).
Orhan Bey bu bölgeleri Süleyman Paşa’ya ikta olarak vermiştir.
Bu beylikten devralınan donanma, Osmanlıların Rumeli’ye geçişlerini kolaylaştırmış ve Osmanlı donanmasının temelini oluşturmuştur.
Isparta, Eğirdir ve Antalya’da hüküm sürmüştür.
Topraklarının bir bölümünü para karşılığı Osmanlı Devleti’ne satmıştır.
Muğla ve çevresinde hüküm sürmüştür.
Rodos adasını ele geçirdiler.
Daha sonra rodos hospitalier (St. Jean şvalyelerine geçti.).
Yıldırım-Timur
Denizci bir beyliktir.
Eretna Beyliği (1335 – 1381)
Bir Uygur Türk’ü olan Eretna Bey tarafından Sivas’ta kurulmuştur.
Eşrefoğulları (1284 – 1326)
Beyşehir’de kurulmuştur.
Ramazanoğulları (1353 – 1608)
Adana ve çevresinde kurulmuştur.
Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlı himayesine girmiş I. Ahmet Dönemi’nde tamamen Osmanlı’ya katılmıştır.
– Türkiye Selçuklularının zayıflamasından sonra Anadolu’nun batısında kurulan beylikler, Anadolu Türk tarihinin kesintisiz olarak devam etmesini sağlamışlardır.
– Orta Anadolu’da yoğunlaşan Selçuklu kültür ve sanatını Anadolu’nun uç bölgelerine taşıyarak yaygınlaşmasını ve devamını sağlamışlardır.
– Her beylik kendi sınırları içinde bayındırlık hareketlerine önem vermiş ve beylik merkezleri birer kültür merkezi haline gelmiştir.
– Beyliklerin çoğu Osmanlı Sultanı Yıldırım Beyazıt tarafından ortadan kaldırılmış Ankara Savaşından sonra yeniden kurulmuşlardır.
– Türkçenin gelişmesine ve Anadolu’nun Türkleşmesine katkıda bulunmuşlardır.