Girit Adası, Yunanistan, Makedonya, Trakya, Batı Anadolu ve Ege Adalarında yaşayan toplulukların meydana getirdiği medeniyettir. Roma İmparatorlukları, bunlardan ayrı bir bölgede ortaya çıkmıştır.
A)- Girit Medeniyeti: Ege ve Yunan Medeniyetinin ilk ortaya çıktığı yer GİRİT ADASI’dır. Bu medeniyet
buradan diğer adalara, Mora ve Yunanistan’a yayılmıştır. En önemli eserleri KNOSSOS SARAYI’dır.
B)- Miken Medeniyeti (Akalar): Anadolu’dan MÖ. II. binde Yunanistan’a gelen AKALAR tarafından
kurulmuştur.
– Şehir devletleri halinde yaşadılar. En önemli şehirleri MİKEN’dir. (Bu yüzden Miken Medeniyeti diye anılır.)
– Akaların siyasi tarihinin en önemli olayı TRUVA SAVAŞLARI‘dır. (Boğazların egemenliği için Mikenlilerle Truvalılar arasında yapılmıştır. Truva Savaşları tarihte ilk defa “Boğazlar Sorununu ortaya çıkarmıştır. Homeros’un İLYADA ve ODESA adlı eserlerinde bu savaşlar anlatılır.
– Önemli Mimari eserleri Miken ve Tirins Şatoları’dır.
– Miken Uygarlığı DORLAR tarafından yıkılmıştır.
C)- Yunan Medeniyeti: Akalara son veren DORLAR tarafından kurulan bir medeniyettir. Yunan Medeniyeti kendinden sonraki Hellen ve Roma Medeniyetleri üzerinde etkili olmuştur.
– POLİS adı verilen şehir devletleri kurdular. Önemli şehir devletleri Atina VE Sparta dır.
– Yunan şehir devletleri güç olarak birbirlerine denk olduklarından, birbirlerine karşı üstünlük sağlayamamışlardır. Bu nedenle Yunanistan’da ilk çağda milli bütünlük sağlanamamıştır.
– Sadece ülkelerini ele geçirmeye çalışan Persler’e karşı birlik sağlamışlar ve PELEPONNES savaşlarında Persler’i yenilgiye uğratmışlardır.
-Yunanistan’da Halk; Soylular, tüccarlar, köylüler ve köleler olmak üzere sınıflara ayrılmıştı. Bu sınıf farkları sınıflar arası çekişme ve mücadeleyi doğurmuştur.
Makedonya Kralı II. Filip Yunanistan’ı işgal edip Yunan kent Devletleri arasındaki anlaşmazlıkları ortadan kaldırarak Helen Birliğini kurdu. Yapacağı Asya seferinin hazırlıklarını sürdürürken öldürüldü (MÖ 336). Yerine geçen İskender babasının Asya Seferi projesini gerçekleştirmek amaçlı MÖ 334 ilkbaharında Çanakkale Boğazı’ndan Anadolu’ya geçti. Anadolu’da Persler’i birden çok defa yendikten ardından Suriye ve Mısır’ı işgal etti. İran’daki Pers Devleti’ni yıkarak Hindistan’a civarı ilerledi. Buradan geriye dönüp Arabistan’ın fethine hazırlanırken MÖ 323 senesinde Babil’de vefat etti . Onun anlık ölümü ile imparatorluğu generalleri aralarında paylaşıldı ve yepyeni devletler meydana çıktı.
Büyük İskender İmparatorluğu yıkıldıktan sonra kurulan devletler;
– Mısır’da Ptolemeler Krallığı (MÖ 321-30),
– Trakya ve Batı Anadolu’dan Hindistan’a uzanan topraklarda Selevkoslar Krallığı (MÖ 321-64),
– Makedonya’da Antigonitler Krallığı‘dır (MÖ 279-168).
Selevkoslar Krallığı yıkılınca yerine; Bitinya Krallığı, Kapadokya Krallığı, Bergama Krallığı ve Pontus Krallığı kuruldu. Bergama Krallığı, devrinin bilim ve sanatının doruğuna çıkmıştır. Zeus tapınağı yakınında, Asklepion Sağlık Merkezi ve 200.000 cilt kitap bulunduran kütüphanesi ile mühim sıhhat ve kültür merkezlerinden biri olmuştur. Parşömen kâğıdının icadı ve üretimi de Bergama’ya aittir. (Parşömen adı Bergama-Pergamon’dan gelmektedir.) Arşimed ve öklid benzeri bilim insanları bu devirde yetişmişlerdir. Anadoluda meydana gelen bu medeniyet daha sonraki dönemlerde Roma’nın kültür ve sanatını etkilemiştir. Bu krallıklar bir zaman ardından Roma egemenliğine girmiştir.
Roma İmparatorluğu MÖ. 753 yılında Romulus tarafından kuruldu.
Roma İmparatorluğu’nun en geniş sınırları:İspanya, Galya, Balkan toprakları, Anadolu, Suriye, Mezopotamya, Filistin, Mısır, Tunus, Cezayir (Akdeniz havzası)
Roma İmparatorluğu’nun Yıkılışı: MS. 395’te Batı – Doğu Roma olarak ikiye ayrılmıştır. Batı Roma 476’da, Doğu Roma (Bizans) 1453’te yıkıldı.
Roma İmparatorlukları özellikleri şu şekildedir;
– İlkçağın en büyük ve en güçlü imparatorluğudur. Güçlü bir merkezi otoriteye sahiptirler
– Avrupa hukukunun temeli sayılan “12 LEVHA YASALARINI” hazırladılar.
– Güneş takviminin (Miladi Takvimin) geliştirilmesinde önemli rol oynadılar.
– Latin alfabesini geliştirdiler.
– Bugünkü Avrupa medeniyetinin temelini oluştururlar.
– Milano Fermanı ile Hıristiyanlık dini MS.313 ‘te resmi din ilan edildi.
– Roma İmparatorluğu döneminde Anadolu’da yapılan mimari eserler;
İstanbul’da Valens Su Kemeri (Bozdoğan Kemeri), Çemberlitaş, Ankara’da Augustus (Ogüst) Tapınağı, Roma Hamamı, Antalya’da Aspendos ve Side Tiyatroları
– İlkçağın en önemli köleci devleti de Roma dır. İstila edilen yerlerin insanları hemen köleleştirilmiştir.
Roma İmparatorlukları içerisinde halk sınıflara ayrılıyordu. Halk sınıfları;
1) Asiller (Patriciler) : Geniş topraklara ve vatandaşlık hakkına sahip olanlar, Roma vatandaşı olan soylular
2) Köylüler (Plepler) : Romaya sonradan gelip yerleşenler, Tarım,ticaret ve sanatla uğraşanlar
3) Köleler : Savaşta tutsak düşenler ile köle ana babadan doğanlar patricilerin ev hizmetinde bulunurlar.