DIŞ POLİTİKA
Truman Doktrini (12 Mart 1947)
ABD Başkanı Truman’ın 12 Mart 1947’de düzenlediği kongrede kendi adıyla yayınladığı yardımdır. Soğuk Savaş Döneminde Sovyetler Birliği’ne Komünizm ile silahlı mücadele veren ve dış ülkelerin baskısı altında bulunan devletlere ekonomi ve savunma alanlarında yardım yapılmasını içeren doktrindir. Tamamı 400 milyon dolar olan yardımın 100 milyonu Türkiye’ye, 300 milyonu Yunanistan’a verilmiştir.
Marshall Planı (1949)
- Soğuk Savaş Döneminde Truman Doktrini çerçevesinde yapılan ekonomik yardımlar “Marshall Planı” olarak isimlendirildi.
- ABD Dış İşleri Bakanı George C. Marshall’ın Türkiye’nin de içinde bulunduğu 16 ülkeye yapılacak yardımlar, daha çok askeri gereçleri kapsıyordu. savaştan zarar görmüş Avrupa ülkeleri için hazırlamış olduğu bir yardım programıdır.
- İngiltere, Fransa, Belçika, İtalya, Portekiz, İrlanda, Yunanistan, Türkiye, Hollanda, Lüksemburg, İsviçre, İzlanda, Avusturya, Norveç, Danimarka ve İsveç’in katılmasıyla 12 Temmuz’da toplanan 16’lar Konferansı 22 Eylülde, Amerika’ya sunulmak üzere bir Avrupa Ekonomik Kalkınma Programı hazırladı. Amerika bu program üzerine, 3 Nisan 1948’de Dış Yardım Kanunu’nu çıkardı. Amerika, bu kanuna dayanarak daha ilk yılında 16’lara 6 milyar dolarlık bir ekonomik yardım yaptı.
- Marshall Planına karşılık Sovyet Rusya da, uyduları ile kendileri arasındaki ekonomik münasebetleri ve işbirliğini sıkılaştırmak için Molotov Planı adını verdiği ikili ticaret sistemini kurmuştur.
Kore Savaşı ve Türkiye’nin Kore’ye Asker Göndermesi: (25 Haziran 1950)
- Soğuk Savaş Döneminin ABD ve SSCB’yi karşı karşıya getiren en önemli olaylarından biriside Kore savaşı’dır.
- 1950–1953 yılları arsında devam eden Kore Savaşı, SSCB kontrolündeki Kuzey Kore’nin ABD kontrolündeki Güney Kore’ye saldırılmasıyla Soğuk Savaşın ilk sıcak çatışması yaşanmıştır.
- Türkiye 25 Haziran 1950 yılında patlak veren Kore Savaşı’na Birleşmiş Milletler kararına dayanarak bir tugaylık asker göndermiştir.
- Türk askerinin Kore’de göstermiş olduğu başarı ve mücadele azmi Türkiye’nin NATO’ya girişinde etkili oldu.
- Türk askerinin başarısı üzerine 21 Eylül 1951 yılında Ottovva’da toplanan NATO Bakanlar Konseyi yayınlamış olduğu bir bildiri ile Türkiye ve Yunanistan’ı NATO‘ya katılmaya davet etmiştir.
Türkiye’nin NATO’ya Katılması (1952)
- NATO’nun kuruluş amacı, Birleşmiş Milletler Antlaşması çerçevesinde, üyelerinin güvenliğini sağlamak ve istikrarın gelişmesine yardım etmektir.
- II. Dünya Savaşı’ndan hemen sonra, özellikle Avrupa’da Rusya’nın yayılmacı politikası ortaya çıkmıştır. Bu yayılmacı politikanın önüne geçmek amacıyla 1948 yılında Belçika, Fransa, Hollanda, Lüksemburg ve İngiltere arasında Brüksel Antlaşması imzalanmış ve böylece NATO’nun da temelleri atılmıştır.
- 1949’da Washington’da imzalanan atlaşma ile bu devletlere Danimarka, İzlanda, İtalya, Norveç, ABD, Portekiz ve Kanada da katılmış böylece NATO kurulmuştur.
- TBMM 19 Şubat 1952’de çıkarmış olduğu bir kanunla Türkiye’nin NATO’ya katılmasına karar verdi.
- Türkiye’nin NATO’ya üye olmasındaki ana neden Sovyet Rusya tehdidi olmuştur.
