Aydınlanma Çağı; 18. yüzyıl Avrupa’sında düşüncenin baskılardan kurtularak aklın kılavuzluğunda bağımsızlığa kavuştuğu döneme denir. Aydınlanma ile birlikte bilgiye ulaşmada ve bilgiyi kullanmada akıl, deney ve gözlem yöntemleri ortaya çıktı. Felsefelerini insanın kendi aklını başlaması olarak tanımlayan Aydınlanmacılar akıl, deney ve gözlemle tanımlanamayanları reddetme yoluna gittiler. Bununla beraber Aydınlanmam düşünürler arasında da fikir birliği yoktur. Bazı aydınlamacılar Hıristiyanlık öğretisine bağlı kaldılar. Bazıları da her şeyin maddeye bağlı odlunu savunan “Materyalizm” i kabul ettiler. Avrupa’da düşünce böyle gelişmeye başladı.
17-18. yüzyılda skolastik düşünceden kurtularak akılcı düşünceye geçildi. 18 yüzyıl felsefesine “Aydınlanma Felsefesi” adı verilir. Bu yüzyıla “Aydınlanma Çağı” denir. 18 yüzyılda birçok düşünür yetişti. Bunlar eski düşünce kalıplarını yıktılar ve kendilerinden sonraki dönemleri etkilediler.
18. yüzyıl düşünürleri,
İngiltere’de Deneyci,
Fransa’da Akılcı,
Almanya’da Mistik ve akılcıdır.
Aydınlanma felsefesi, “hürriyet, gelişme ve insani değerler, dini hoş görü” yü ilke edindiler.
17-18.Yüzyıl düşünürler halkı aydınlattılar. Bunun sonucunda Avrupa’da düşünce yapısının değişmesi devlet ve toplum hayatında büyük gelişmeler meydana geldi.
Avrupa’da düşünce gelişimi ve değişimi sanayi İnkılâbının ortaya çıkmasına neden oldu. Sanayi İnkılâbı işçi sınıfı, işçi hakları gibi kavramlarının ortaya çıkmasına neden oldu.
İşçi ve İşveren sınıfları arasındaki çıkar çatışmalarına çözüm olarak Aydınlanmam düşünürler tarafından ekonomik ve siyasi akımlar ortaya atıldı. Bunlar;
Bu düşünceler günümüzde etkili Fermanya devam etmektedir.
Avrupa Devletleri bu durumdan etkilenmemek için yeni düzenlemelere gittiler. Ancak bu değişiklikler yetersiz oldu. Halk hareketleri başladı. Avrupa’da devletler bu hareketlerden etkilendi. Bunu sonucu olarak Reformlar yapıldı. Bu ülkeler Krallar arasında;
Aydınlanma felsefesinin getirdiği akılcı ve deneyci görüş, tabi ve beşeri bilimlerde gelişmelere yol açtı. 18. Yüzyılda biyoloji, kimya, fizik, Matematik ve ekonomi alanında gelişmeler sağlandı.
Biyoloji’de;
Laınark; Transformasyon teorisini ortaya attı, ( Çevrenin etkisi ile canlıların değiştiği)
Darwin; Evrim teorisini ortaya attı.
Pastör ve Koh; Bakteriyoloji üzerine çalışalar yaptılar.
Kimya’da;
Gay-Iusak,
Dalton çalışmalar yaptı.
Fizik’te;
Amper-Elektro Mekaniği,
Avagadro- Elektro Mekaniği,
Faraday- Eloktro Mekaniği,
Volta- Pili, elektrik akımını Küriter- Radyum’u buldular.
Gurne, Bu yüzyılın en büyük ekonomistleri arasında yer alır,
Adam Simit; Bu yüzyılın ünlü ekonomistleri arasındadır. Eseri “Milletlerin Zenginliği” dir. Bu eser kapitalist ekonomiyi ve bunun esaslarını belirleyen ilk eserdir.
Rönesans ile başlayan bilimsel gelişmeler 17. yüzyılda “Bilimsel Rönesans”ı doğurdu. Bu yüzyılda bilimlerde ilerlemeler meydana geldi. 18. Yüzyılda Modem Bilimlerin temeli atıldı. Büfon, tabiat tarihini yazdı.
Bacon, gözlem ve deneyin, Descartes, Metodun önemini ortaya koydu.., Bilimsel gelişmeler, teknolojik gelişmeyi sağladı. Bilim ve teknoloji arasındaki ilişkinin gelişmesi sonucu Sanayi inkılâbı gerçekleşti.
18.yüzyılda Kassini, Lağrini, Laplas gibi Matematikçiler,
İngiliz Herşel, astronomide buluşlar yaptı…
18.Yüzyılda Modem sanayinin temelleri atıldı. Bilim adamları bu yüzyılda ısı ve elektrik üzerine çalışmalar yaptılar. Bu yüzyılda;
Fahrenhayt; Fizik üzerinde çalışmalar yaptı.
Reamur; Termometreyi buldu.
Selsiyus; Oksijeni kanıtladı.
Döni Papen; Buharın enerji kaynağı olduğunu ispatladı. İlk buharlı makineyi yaptı. (1705)
Franclin; Paratoneri keşfetti.
Lavaziye; Suyun analizini yaptı, kütlenin sakinimi kanunu buldu.
James Wat; Döni Papen’in bulduğu buhar makinesini daha da kullanışlı hale getirdi. Buharla çalışan ilk ınakine İngiltere’de yapıldı. Buharla çalışan makinelerin yapılması teknolojik alanda büyük gelişmelere yol açtı. (1764)
G.Stephenson; 1814’te ilk lokomotifi yaptı.
İlk lokomotif (tren) 1830’da Londra- Manchester arasında yolculuğa başladı.
Fultan; İlk buharlı gemiyi yaptı.(1819) Bunun sonucu deniz taşımacılığı alanında gelişmelere yol açtı.
Gram; Dinamoyu buldu.
Edison; Lambayı buldu.
Mors; Telgrafı buldu.(1835)
Graham Bel; Telefonu buldu.
Herz; Telsiz telgrafı ve telsiz telefonu buldu.
Lui Dager; ilk defa fotoğrafı çekti. (1838)
Röntgen; Röntgen ışınlarını buldu.
Lumier Kardeşler; Sinemayı buldu.
Klamen Adler; Uçakla uçmayı başardı.
Volt, Galvan, Faraday, Elektrik üzerine çalışmalar yaptılar.
Üretim faaliyetlerinde kol gücünün yerini makine gücünün almasına “Sanayi Devimi” denir. Sanayi inkılâbının ortaya çıkmasında buharın bir enerji kaynağı odlunun keşfedilmesi, buharla çalışan makinelerin yapılması sonucu ortaya çıktı.
Sanayi İnkılâbı ilk defa İngiltere’de dokuma sanayinde 18. Yüzyılda başladı. Sanayi inkılâbı ile maliyetler düştü, Fiyatlar ucuzladı.
Sanayi İnkılâbı ve ticaret alanında ki gelişmeler Osmanlı ekonomisinin çöküşüne yol açtı.
Bu dönemde, tarım, ticaret ve Madencilikte gelişmeler sağlandı.
İş alanları, sanat alanında gelişmeler oldu. Büyük fabrikalar kuruldu. Demiryolları gelişti.
1869’da Süveyş, 1914’te Panama Kanalının açılması, deniz taşımacılığını cazip hale getirdi. Buna karşılık Avrupa’da karayolları yavaş gelişti.
İletişim yöntemleri değişti. Bu gelişmeler sanayi ve ticareti etkiledi. Ticaret alanında büyük gelişmeler oldu. Merkantilizm düşüncesi bu dönemde hâkim oldu.
Ticaret alanındaki gelişmeler Osmanlı Devletini geriletti. Atlantik sahili kıyısındaki limanlar gelişti. Akdeniz limanları önemini kaybetti.
Bankacılık alanında gelişmeler oldu. Satış yöntemleri gelişti. Fuarlar açılmaya başladı,..
Bir milletin, kendi ülkesi sınırlarının dışında başka ülkeleri işgal ederek ekonomik ve siyasi çıkarlar sağlanmasına sömürgecilik denir.
Sömürgeci Avrupa Devletleri, Afrika ve Asya’daki hammaddeleri ülkelerine taşımak için bir takının sömürgeler b elde ettiler. İlk sömürge imparatorluklarını Portekiz ve .5 İspanya kurmuştur. 19. yüzyılda bu imparatorluklar çökerken onların yerini İngiltere ve Fransa aldı. 19 yüzyılda İngiltere ve Fransa bir çok sömürge elde ettiler. Bunları Rusya izledi.
Bunlara 19. yüzyılın sonlarına doğru ve 20. yüzyılın başlarında Almanya ve İtalya’da katılmıştır.
17.yüzyıl; Akıl Çağı
18.yüzyıl Aydınlanma çağıdır