3. Ahmet Dönemi 1703-1730

3. Ahmet Dönemi 1703-1730

III. Ahmet Hattat ve Lale Devri.

18. yüzyılda Osmanlı Devleti, Karlofça ve İstanbul Antlaşmaları ile kaybettiği yerleri geri almak, ıslahatlar yoluyla devletin bozulan yönlerini düzeltmek şeklinde bir siyaset izlemiştir.

Bu nedenle Osmanlı Devleti Gerileme Döneminde (1699-1972) Rusya, Avusturya, Venedik ve İran’la savaşlar yaptı. Kaybettiği yerleri geri alamadığı gibi yeni topraklarda kaybetti.

Bu dönemde Avrupa Devletleri arasındaki çıkar çatışmaları, Osmanlı Devletinin sürekli toprak kaybetmesine rağmen varlığını uzun süre devam ettirmesinde temel etken olmuştur.

II. Mustafa, Karlofça Antlaşmasından sonra devlet işleri­ni şeyhülislam Feyzullah Efendiye bırakarak Edirne’ye çekildi. Şeyhülislamın akrabalarını önemli görevlere getirme­leri sonucu isyan çıktı. Şeyhülislam idam edilerek II. Mustafa tahtan indirildi. Yerine III. Ahmet tahta çıkarıldı. (1703)Böylece III. Ahmet dönemi başladı.  (Edirne Olayı) 

1. Osmanlı-Rus ilişkileri

Prut Seferi (1711): Batlık kıyılarına ulaşmak isteyen Ruslar, savaş halindeki .İsveç Kralı XII. Şarl’ı Pgltova’da yenilgiye uğrattı. İsveç Kralı Osmanlı’ya sığınması sonucu Rus askerleri Osmanlı topraklarına girmesi Prut seferinin nedenidir.

Ayrıca, Osmanlı Devletinin İstanbul Antlaşması ile kaybettiği yerleri geri almak istemesi de bu seferde etkili olmuştur.

Bu dönemde Rusların amacı;

  1. Kırıma yerleşmek,
  2. Lehistan ve Balkanlara hâkim Fermanktı.

Demirbaş Şarl’ın kışkırtmasıyla Baltacı Mehmet Paşa, Rus ordusunu Prut nehri bataklıklarında Falcıda kuşattı. Zor durumda kalan I. Petro barış istedi. Baltacı Mehmet Paşa, Yeniçerilere güvenmediği ve Osmanlı Devletine karşı yeniden Kutsal ittifakın oluşacağını düşündüğü için bu teklifi kabul etmek zorunda kaldı. Yapılan Prut Antlaşmasına (1711) göre;

  1. Azak Kalesi Osmanlı Devletine geri verilerek, Osmanlı sınırlarındaki Rus kaleleri yıkılacaktı.
  2. Rusya, Lehistan’ın içişlerine karışmayacak.
  3. İsveç Kralı Demirbaş Şarl ülkesine serbestçe dönecek.
  4. Rusya, İstanbul da sürekli elçi bulundurmayacak.
  5. Petro ve ordusu serbest bırakılacak.
  6. Osmanlı esirleri geri verilecek.

Önemi: İstanbul Antlaşması ile Rusya’ya verilen topraklar geri alınmıştır. Kaybedilen yerleri alına ümidi doğmuştur. Ancak antlaşma şartları çok zayıf şartları içermektedir

2- Osmanlı-Venedik ilişkileri

Osmanlı -Venedik savaşları

Sebepleri

  1. Venediklilerin, Karadağ’da isyan başlatmaları.
  2. Osmanlı ticaret gemilerine zarar vermeleri.
  3. Osmanlıların, Mora’yı geri almak istemesi.

Osmanlılar Mora’ya bir sefer düzenledi. Birçok başarılar elde ederek Mora’yı geri aldı. (1715)

3- Osmanlı Avusturya İlişkileri

Osmanlı Devletinin Venedik ve Rusya karşısında üstün konuma geçmesi üzerine Avusturya Osmanlı Devletine savaş açtı. (1715) Petervardin de yapılan savaşta Osmanlılar yenildi. Vezir-i Azam Damat Ali Paşa öldürüldü Temaşvar Avusturya’nın eline geçti. Damat İbrahim Paşa Sadrazam olunca barışçı bir siyaset izledi. İngiltere ve Hollanda’nın araya girmesi ile Pasarofça Antlaşması imzaladı. (1718) Buna göre;

  1. Banat eyaleti, Eflâk’ın batısı, Belgrat, Sırbistan ve Bosna’nın kuzeyi Avusturya’ya bırakıldı.
  2. Dalmaçya kıyıları Venediklilere verildi,
  3. Mora ve Girit iskelesi Osmanlılarda kaldı.

Önemi: Osmanlı Devletinin toprak kaybettiği ikinci antlaşmadır. Bu antlaşma ile Avusturya Balkanlara yönelmiştir. Antlaşmaya aracı olan İngiltere ve Hollanda’ya ticari ayrıcalıklar verilmiştir.

Osmanlı-İran İlişkileri

Pasarofça Antlaşmasından sonra İran ile savaşlar başladı. Bunun nedenleri;

  1. İran da Sünni Müslümanlara baskı yapılması.
  2. Kafkas Müslümanlarının Osmanlı Devletinden yardım istemeleri.
  3. Rusların, İran topraklarına girmeleri
  4. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın, İran topraklarının tamamen Rusların eline geçmesini önlemek istemesi.

Bu savaşlar sırasında İran toprakların bir kısmı Ruslarla paylaşıldı. (İstanbul Antlaşması-1724)

Buna göre;

Ruslar; Dağıstan ve Hazar kıyıları,

Osmanlılar; Karabağ, Gence, Revan ve Tebriz’i alacaktı.

Nadir Şah, bazı yerleri geri alınası üzerine Osmanlı-İran savaşları;başladı. (1725-1732) Bu dönemde Patrona Halil İsyanı çıktı! Damat İbrahim Paşa öldürüldü. III, Ahmet tahtan indirildi. ‘ I. Mahmut padişah oldu. 1732 de Ahmet Paşa Antlaşması yapıldı. Buna göre;

Gence, Tiflis ve Dağıstan Osmanlılara,

Tebriz, Hem.ad.an ve Kirman şah İran’a verilecekti.

1732 den sonra devam eden savaşlarda bir sonuç elde edilemedi. 18. yüzyılda ki bu savaşları 1639 da ki Kasrı Şirin Antlaşmasındaki maddeler tekrar kabul edilerek son verildi.

(II. Kasrı Şirin Antlaşması– 1746)

II: Kasrı Şirin Antlaşmasından sonra Osmanlı-İran savaşları sona erdi, e. III. Ahmet Dönemi Islahatları

Lale Devri (171S-1730)

Padişah III. Ahmet’tir. (1718-1730) Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın çabalarıyla oluşan dönemdir. Özelliği;

  1. Barışçı bir siyaset izleniş Fermansı.
  2. Osmanlı Devletinde ki ilk batılılaşma hareketi Fermansıdır.
  3. Askeri alanda yenilikler yapılmamıştır.
  4. îran ile savaşılmıştır.

Bu dönemde bazı ıslahatlarda batı örnek alınmaya çalışılmış. Lale Devri döneminde  gerçekleşen önemli yenilikler,

  1. Matbaa Kuruldu. (r$27) (İbrahim Müteferrika ve Sait Efendi)
  2. İtfaiye teşkilatı kuruldu.
  3. Çiçek aşısı yapıldı.
  4. Avrupa’ıgfa elçilikler açıldı. (28 Çelebi Mehmet Efendi-Paris)
  5. Batı tarzı Mimari eserler yapıldı.
  6. Kâğıt (Yalova), kumaş ve çini (İstanbul) farikaları açıldı.,.

Bunları yânında bu dönemde zevk ve eğlence hayatı zirveye çıkmıştır. Çeşitli gruplar, yapılan ıslahatların çıkarlarına ters düştüğü için rahatsız olmuşlardır. Bunun sonucunda Patrona Halil Baş-kanlığında bir İsyan çıktı. Bu Ayaklanmada Sadrazam Damat İbrahim Paşa öldürüldü. III. Ahmet tahtan indirilerek I. Mahmut tahta çıkarıldı. (1730) Böylece Lale Devrine son verildi. (Patrona Halil İsyanı)